Het verwijzen naar SBO (Speciaal Basis Onderwijs) is gebaseerd op kenmerken van de leerling én de context waarin hij/zij functioneert en daarmee samenhangende specifieke/extra onderwijsbehoeften die nodig zijn om de gestelde doelen voor de leerling te realiseren. Vaak is er sprake van een combinatie van factoren van kind en onderwijs.
De onderwijsbehoeften kunnen te maken hebben met instructie, benodigde leertijd, aanpassingen in opdrachten, (leer)activiteiten en leeromgeving, benodigde feedback, eigenschappen van groepsgenoten en de leerkracht. De opvoedbehoeften hangen samen met kenmerken van ouders/verzorgers, de opvoeding en specifieke ondersteuning van jeugdhulp.
Problemen met werkhouding, gedrag, sociaal-emotionele ontwikkeling, cognitie, (senso-)motoriek en gezondheid spelen een rol bij het vinden van de meest passende schoolsoort.
In het MDO (Multi Disciplinair Overleg) bespreken betrokkenen welke onderwijssetting het best aan de onderwijsdoelen en -behoeften van het kind tegemoet kan komen. Hierbij worden de voordelen én nadelen van de verschillende opties besproken en genoteerd. Wat zijn de argumenten voor én tegen handhaven op de huidige reguliere basisschool, overstappen naar een andere reguliere basisschool en verwijzen naar het SBO of SO? Voor een verwijzing naar het SBO moet altijd een toelaatbaarheidsverklaring (TLV)worden aangevraagd.
Richtlijnen voor SBO arrangementen
Onderstaande beschrijvingen zijn bedoeld als richtlijn voor scholen en trajectbegeleiders om wel- overwogen en in het belang van alle betrokkenen tot een gepast arrangement S(B)O te komen. Zo’n arrangement betreft ongeveer 3% van alle leerlingen in de regio met de ernstigste onderwijsbelemmeringen en de intensiefste onderwijs-zorgbehoeften. Het is expliciet niet de bedoeling eenzijdig naar de problemen van de leerling te kijken, maar juist de betreffende leerling in zijn/haar onderwijs- en opvoedingscontext te zien. Het draait om het vaststellen van SMARTI onderwijsdoelen met de bijbehorende onderwijs- en opvoedingsbehoeften van de leerling en ondersteuningsbehoeften van het team (niet alleen de huidige leerkracht, maar ook diens collega’s, de IB-er en directeur) en de ouders. De mate van handelingsverlegenheid bij school en ouders speelt een belangrijke rol.
De mate van ernst en de daarmee samenhangend de mate waarin een leerling beperkt wordt in zijn functioneren, bepalen de zwaarte van het arrangement. Maar het gaat om meer. Van groot belang is dat de leerling zelf actief betrokken is bij de analyse van de situatie en het formuleren van de doelen en onderwijsbehoeften: hoe denkt hij/zij over het arrangement?
Zie de Notitie “Regulier als het kan, speciaal als het moet” onder TLV.
Deze notitie beschrijft richtlijnen waarmee trajectbegeleiders, scholen, ouders, leerlingen en externe deskundigen gezamenlijk een transparante keuze kunnen maken uit de volgende arrangementen:
– Regulier onderwijs + een onderwijs- en/of jeugdhulparrangement (OJA)
– Speciaal Basis Onderwijs (SBO)
– Speciaal Onderwijs (SO)
De algemene richtlijnen betreffen alle typen arrangementen. Daarnaast zijn per type arrangement een aantal specifieke aandachtspunten toegevoegd. In alle gevallen staat het belang van de leerling centraal volgens het motto van SWV Unita: Elk kind een passende plek.
Arrangement Speciaal Basis Onderwijs (SBO)
Een TLV voor SBO is gebaseerd op een combinatie van vastgestelde kind-kenmerken en daarmee samenhangende specifieke doelen en extra onderwijsbehoeften van de leerling. Deze onderwijsbehoeften overstijgen de basisondersteuning én de extra ondersteuning die het samenwerkingsverband kan bieden. In het Groeidocument is beargumenteerd waarom regulier onderwijs niet passend is voor deze leerling (afgrenzing SBO t.o.v. regulier onderwijs). Onderwijsbehoeften die samenhangen met (ernstige) cognitieve en/of lichamelijke (sensomotorische of met de gezondheid samenhangende) belemmeringen zijn doorslaggevend in de afgrenzing met SO. De redenen hiervoor zijn in het Groeidocument genoteerd: waarom kiest men voor SO i.p.v. SBO (afgrenzing SO t.o.v. SBO)?
De onderwijsbehoeften in relatie tot de gestelde doelen voor gedrag en werkhouding zijn aangevuld met vakspecifieke doelen en onderwijsbehoeften (voor taal en rekenen). In het OPP van de leerling zijn deze doelen en onderwijsbehoeften opgenomen: welk doel wordt nagestreefd en wat is extra nodig om dit doel te bereiken? Voor instructie, opdrachten, (leer)activiteiten e.d. kunnen verdiepte arrangementen in de school voor Speciaal Basis Onderwijs worden geboden. Voor jonge kinderen (kleuters) is vaak sprake van aanvullingen op het basisarrangement. Zie hiervoor de School Ondersteuningsprofielen van de scholen voor Speciaal Basis Onderwijs.
Scholen voor Speciaal Basisonderwijs in SWV Unita:
- Annie M.G. Schmidt te Hilversum
- C. Hummeling te Hilversum
- Indon te Bussum
- Het Mozaïek te Hilversum
- De Wijngaard te Huizen